พิณอีสาน

เทคนิคการเล่นพิณอีสาน คล้ายกับวิธีการดีดกีตาร์ นิ้วมือทุกนิ้วทำหน้าที่กดสายให้มีระดับเสียงต่าง ๆ ส่วนมือขวาจะดีดสายพิณ บริเวณเหนือหย่องสาย ปิ๊ก( PICK ) นิยมทำด้วย ไม้ไผ่ผ่าให้บาง หรือใช้เขาสัตว์ เหลาเป็นแผ่นบาง ๆ แต่ในสมัยปัจจุบัน นิยมใช้พลาสติกแทน      การบรรเลง พิณสามารถใช้บรรเลงประกอบกับเครื่องดนตรีอื่น ๆ ได้ เช่น แคน ซอ โหวด โปงลาง เป็นต้น และนิยมใช้พิณบรรเลงนำวง ซึ่งปัจจุบันการรวมวงโปงลางนี้ สามารถเล่นได้ครบทั้ง 7 เสียง และสามารถบรรเลงเพลงไทยสากล เพลงสากล หรือ บรรเลงเดี่ยว ๆ ก็ได้ 1. ให้จับคอพิณเหมือนกีต้าร์ ให้มือซ้ายจับคอพิณ หัวแม่มืออยู่หลังคอพิณ นิ้วทั้ง 4 อยู่ด้านหน้าคอพิณพร้อมที่จะกดลงที่ ขั้นพิณ ตามเสียงที่ต้องการ 2. จับปิคดีดทุกครั้ง 3. ให้ดีดสายเปล่าสลับขึ้นลง อย่าให้ขาดจังหวะ ทีละครั้ง 4. ให้ดีดสายเปล่า ในลักษณะกรอ หรือ รัว นานๆ 5. ให้ดีดสายเปล่าพร้อมกับกดขั้นพิณ ในลักษณะการสบัดเสียง 6. ใช้นิ้วกดขั้นพิณต่างๆตามเสียงที่ต้องการ 7. ฝึกบรรเลงพื้นฐาน หรือเพลงช้าๆ ก่อน เช่น ลายโปงลาง เต้ย 3 จังหวะ ฯล

ขนาดสัดส่วนของพิณอีสาน เต้าพิณ มีความกว้างไม่น้อยกว่า 8 นิ้ว ตามยาวจากกล่องเสียงหรือเต้าพิณถึงหย่อง 14 นิ้ว หรือจากหย่องสุดท้ายพาดสายไปถึงหย่องหน้าประมาณ 22 นิ้ว เจาะร่องสำหรับใส่ลูกบิดประมาณ 3 นิ้ว ขั้น (เฟรท) มีขนาดพอเหมาะไม่สั้นหรือยาวเกินไป ซึ่งจะทำให้ผู้ฝึกหัดใหม่สามารถกดนิ้วได้สะดวก

ส่วนประกอบของพิณอีสาน -หัวพิณ -ลูกบิด -ขั้นพิณ -สายพิณ -คอพิณ -ตัวพิณ -หย่องพิณ

ประวัติพิณอีสาน   พิณ หรือ ซุง เป็นเครื่องดนตรีประเภทสายชนิดดีด ( Plucked Stringed Instrument) ตระกูลเดียวกับ ซึง กระจับปี่ จะเข้ แมนโดลิน ใช้บรรเลงดำเนินทำนอง นิยมทำมาจากไม้ท่อนเดียว จึงเรียกว่า ซุง ปัจจุบัน เรียกว่า พิณไม้ที่ทำพิณนั้น ไม้ที่ทำพิณนั้นส่วนมากใช้ไม้ขนุน เพราะง่ายแก่การขูด เจาะ บาก ได้ง่าย เมื่อไม้แก่เต็มที่ไม้จะมีสีสดใสเป็นสีเหลืองสวยงามตามธรรมชาติพิณ มีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย อ้างอิงได้จากข้อความในหนังสือไตรภูมิพระร่วง ที่กล่าวถึงการละเล่นพื้นเมืองและการเล่นดนตรีในสมัยนั้นว่า ลางจำพวกดีด พิณและสีซอพุงตอและกรับฉิ่ง เริงรำจับระบำเต้นเล่น ซึ่งให้ความหมายว่า พิณ ใช้เล่นกับซอสามสาย ประกอบกับฉิ่ง กรับมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยเป็นราชธานีอีกประการหนึ่งชาวไทยเรารู้จักคำว่าพิณมาพร้อมกับ พุทธประวัติ ตอนที่ พระอินทราธิราชเสด็จลงมาดีดพิณสามสาย ถวายเพื่อเป็นอนุสติแก่พระพุทธเจ้าก่อนที่พระองค์จะตรัสรู้ ว่าการบำเพ็ญเพียรแสวงหาโฆษกธรรมนั้นถ้าเคร่งครัดนักก็เปรียบเสือนการขึ้นสายพิณให้ตรึงเกินไปแล้วย่อมขาด ถ้าหย่อนยานนักไม่มีเสียงไพเราะ แต่ถ้าทำอยู่ในขั้น มัชฌิมาปานกลาง ก็เหมือนการขึ้นสาย...